در حالی‌که صنعت برق کشور سال‌هاست زیر سایه ناترازی مالی و کمبود سرمایه‌گذاری نفس می‌کشد، سازمان برنامه و بودجه از اجرای طرحی گسترده برای بازگرداندن تعادل به این صنعت راهبردی خبر داده است. اصلاح تعرفه‌ها، هدفمندسازی یارانه‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و معاملات برق در بورس انرژی، چهار محور اصلی این جراحی بزرگ اقتصادی هستند.
به گزارش اقتصاد و فناوری، هادی سعادتمندی، رئیس گروه برنامه‌ریزی و بودجه جاری شرکت‌های برق و انرژی‌های تجدیدپذیر در امور انرژی سازمان برنامه و بودجه، در گفت‌وگویی درباره آخرین اقدامات این نهاد برای بهبود وضعیت صنعت برق کشور، از مجموعه‌ای از طرح‌ها در زمینه اصلاح تعرفه‌ها، هدفمندی یارانه‌ها، توسعه معاملات بورس انرژی و احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر خبر داد.
🔹 پیش‌زمینه ناترازی مالی صنعت برق
سعادتمندی با اشاره به ریشه‌های ناترازی مالی در صنعت برق گفت: «تا پیش از اجرای قانون تثبیت قیمت‌ها در سال ۱۳۸۸، صنعت برق کشور از نظر مالی خودکفا بود؛ اما با ثابت ماندن تعرفه‌ها و افزایش هزینه‌ها، شکاف مالی سنگینی ایجاد شد.» به گفته او، این روند تا سال ۱۴۰۱ ادامه یافت و زیانی معادل ۲.۵ همت به صنعت برق تحمیل کرد. تصویب «قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق» در سال ۱۴۰۱ گام مهمی برای بازگرداندن تعادل مالی محسوب می‌شود.
🔹 هدفمندسازی یارانه‌ها؛ تغییر مسیر حمایت دولتی
رئیس گروه برنامه‌ریزی سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: «در راستای اجرای ماده ۱۰ قانون مانع‌زدایی، یارانه سوخت نیروگاه‌ها مستقیماً به زنجیره نهایی مصرف منتقل شده است؛ یعنی سوخت با قیمت واقعی محاسبه می‌شود و یارانه هنگام تحویل برق به مشترک لحاظ می‌گردد.»
وی افزود: «در سال جاری ۵۷ همت از محل تبصره ۱۴ بودجه به وزارت نیرو اختصاص یافته تا به‌صورت هدفمند میان طلبکاران صنعت برق و پروژه‌های توسعه‌ای توزیع شود.»
🔹 شرکت‌های کاربر انرژی؛ راهی نو برای کاهش مصرف
سعادتمندی از راه‌اندازی شرکت‌های «کاربر انرژی» به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین مدیریت مصرف یاد کرد و گفت: «این شرکت‌ها برای جبران کمبود ۱۸ هزار مگاواتی برق در فصل پیک، با توانیر قرارداد منعقد می‌کنند و در ازای بهینه‌سازی مصرف، گواهی صرفه‌جویی دریافت خواهند کرد که در تابلو سفید قابل معامله است.»
🔹 گسترش معاملات برق در بورس انرژی
او توسعه بورس انرژی را از الزامات قانون برنامه هفتم توسعه دانست و توضیح داد: «مطابق بند ماده ۴۳، حداقل ۶۰ درصد معاملات برق باید در بورس انرژی انجام شود. این کار موجب شفافیت قیمت‌ها و کاهش مداخله دولت در بازار برق خواهد شد.»
🔹 اصلاح تعرفه‌ها و سیاست یارانه‌ای
به گفته سعادتمندی، اصلاح تعرفه‌های فروش برق، مهم‌ترین ابزار رفع ناترازی مالی است. وی گفت: «در تبصره ۱۴ قانون بودجه، مصارف کشاورزی و دامپروری تا سقف الگو با یارانه محاسبه می‌شود و مصارف مازاد طبق نرخ‌های مصوب دریافت خواهد شد.»
در بخش خانگی نیز دولت قصد دارد یارانه انرژی را برای ۷۵ درصد مشترکان زیر الگوی مصرف حفظ کند.
🔹 جهش در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
سعادتمندی با اشاره به مصوبه هیئت وزیران درباره احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی افزود: «در سال جاری سه مجوز ترک تشریفات مناقصه برای تسریع پروژه‌ها صادر شده و تاکنون تجهیزات لازم برای احداث حدود ۷۰۰ مگاوات نیروگاه از چین وارد شده است.»
🔹 اصلاح ساختار شرکتی صنعت برق
او همچنین از اصلاح ساختار شرکت‌های زیرمجموعه صنعت برق خبر داد و گفت: «تنوع بیش از اندازه شرکت‌ها موجب افزایش هزینه‌ها و افت بهره‌وری شده است. هدف ما ایجاد وحدت فرماندهی و افزایش کارایی در قالب قانون برنامه هفتم است.»
در مجموع، مجموعه اقدامات سازمان برنامه و بودجه در حوزه اصلاح تعرفه‌ها، هدفمندسازی یارانه‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و سامان‌دهی ساختار مالی صنعت برق، با هدف پایان دادن به ناترازی تاریخی و ایجاد پایداری در تأمین انرژی کشور دنبال می‌شود.
منبع: تسنیم
