آمارهای رسمی نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴ بیش از ۳۸ میلیارد دلار از ارز حاصل از صادرات سه بخش پالایشی، پتروشیمی و فلزی به کشور بازنگشته است؛ در این میان، صنایع فلزی به‌ویژه فولاد و مس بیشترین سهم را در بازنگرداندن ارز صادراتی داشته‌اند.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد و فناوری، بررسی داده‌های رسمی از عملکرد صادراتی کشور در هفت سال اخیر نشان می‌دهد که از مجموع بیش از ۱۶۹ میلیارد دلار صادرات محصولات پالایشی، پتروشیمی و فلزی، حدود ۳۸ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات هنوز به چرخه اقتصادی کشور بازنگشته است.
بر اساس اعلام حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ مجموع صادرات این سه بخش به بیش از ۹۰ میلیارد دلار رسیده است که تنها ۲۶.۷ درصد از ارز آن به کشور بازگشته است. این در حالی است که در دوره‌ی پنج‌ساله‌ی قبل (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱)، میزان بازگشت ارز صادراتی حدود ۱۷.۹ درصد بوده است.
در همین بازه، محصولات پالایشی با صادرات ۳۲.۷ میلیارد دلار، حدود ۸.۷ میلیارد دلار ارز را بازنگردانده‌اند (معادل ۲۶.۶ درصد).
در بخش پتروشیمی، از مجموع ۲۴.۵ میلیارد دلار صادرات، حدود ۲.۷ میلیارد دلار ارز بازنگشته است (معادل ۱۱ درصد).
اما بیشترین عدم بازگشت ارز به صادرات محصولات فلزی مربوط می‌شود؛ جایی که از ۳۳.۷ میلیارد دلار صادرات، ۱۲.۹ میلیارد دلار هنوز به کشور بازنگشته است — معادل ۳۸.۲ درصد کل ارز صادراتی این گروه.
این وضعیت در حالی است که بر اساس اصلاحیه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تمامی صادرکنندگان از سال ۱۴۰۱ موظف به بازگرداندن صددرصدی ارز صادراتی خود هستند و تخلف از این تعهد، پیگرد قانونی دارد.
کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که تداوم بازنگشتن ارز صادراتی، ضمن ایجاد فشار بر منابع ارزی کشور، می‌تواند به افزایش نوسانات ارزی دامن بزند. برخی فعالان بخش خصوصی نیز علت این موضوع را اختلاف نرخ بازار رسمی و آزاد و کاهش انگیزه عرضه ارز در سامانه‌های رسمی عنوان می‌کنند.
بانک مرکزی و کارگروه بازگشت ارز بارها اعلام کرده‌اند که صادرکنندگان متخلف در فهرست سیاه ارزی قرار گرفته و از مزایای تجاری از جمله دریافت تسهیلات و مجوز صادرات محروم خواهند شد.
منبع: تسنیم
