مصاحبه اختصاصی اقتصاد و فناوری با دکتر میر ابراهیم صدیق/ از اطلس سرمایه‌گذاری تا اکوسیستم نوآوری؛ نقشه راه توسعه اقتصادی البرز از نگاه دکتر صدیق»
مصاحبه اختصاصی اقتصاد و فناوری با دکتر صدیق، مدیرکل جذب سرمایه استانداری البرز و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرج.
🔍 در شرایطی که اقتصاد ایران با چالش‌های متعددی در مسیر جذب سرمایه و توسعه دانش‌بنیان دست‌وپنجه نرم می‌کند، دکتر صدیق ـ مدیرکل جذب سرمایه استانداری البرز و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد کرج ـ در گفت‌وگویی اختصاصی با اقتصاد و فناوری از نقشه راه سرمایه‌گذاری در این استان پرده برداشت؛ از کمبود زیرساخت‌های صنعتی و پیچیدگی‌های مجوزدهی تا فرصت‌های طلایی در حوزه فناوری‌های نوین و استارتاپ‌ها. او با تأکید بر لزوم پیوند واقعی میان دانشگاه، صنعت و دولت، راهکارهایی عملی برای جهش اقتصادی البرز ارائه می‌دهد. در گفت‌وگویی صریح و تحلیلی، دکتر صدیق از فرصت‌ها و چالش‌های جذب سرمایه در استان البرز گفت.
⬛️در ایتدا لطفا بفرمایید با توجه به تحولات اقتصادی کشور، آینده جذب سرمایه در استان البرز را چگونه پیش‌بینی میکنید؟
استانداری استان البرز در حوزه معاونت اقتصادی و دفتر امور هماهنگی جذب سرمایه‌گذاری و اشتغال با ایجاد زیرساخت‌های مناسب (مرکز خدمات، پنجره واحد، اطلس سرمایه‌گذاری)، تسهیل مقررات، مشوق‌های گمرکی و مالی، تبلیغات بین‌المللی و آموزش هدفمند، مسیر خود را برای جذب گسترده سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف آماده کرده است. هدف نهایی ارتقای تولید داخلی، اشتغال و رشد اقتصادی با اتکاء به ظرفیت‌های استان است.
جذب هیئت هایی از کشورهای همسایه از جمله موارد موثری است که در برنامه های آینده قرار دارد.
⬛️آیا برنامه‌ای برای ایجاد شهرک‌های تخصصی سرمایه‌گذاری در استان در دستور کار دارید؟
با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در استان البرز با وجود ظرفیت‌های زیاد، با چالش‌هایی مواجه است که بخشی از آن‌ها ساختاری و بخشی دیگر مربوط به مسائل منطقه‌ای است. از چالش‌های اصلی سرمایه‌گذاری در استان البرز می توان به موارد زیر اشاره کرد :
کمبود زمین صنعتی و محدودیت توسعه شهرک‌های صنعتی از مهمترین چالش‌ها هستند
مشکلات در تأمین آب صنعتی و کشاورزی
فشار روی شبکه برق و گاز برای طرح‌های بزرگ
نبود زیرساخت حمل‌ونقل ریلی
پیچیدگی و تعدد مجوزهای لازم از سازمان‌های متعدد (جهاد کشاورزی، محیط زیست، منابع طبیعی، شهرداری‌ها و …)
تاخیر زیاد در صدور مجوز ساخت، بهره‌برداری همچنین محیط‌زیست و عدم هماهنگی بین دستگاه‌ها در برخی از موارد
کاربری زمان‌بر و دشوار در اراضی کشاورزی یا منابع طبیعی
۴. مشکلات تأمین مالی
دسترسی محدود به تسهیلات بانکی کم‌بهره و سختگیری بانک‌ها در ضمانت‌نامه‌ها و وثیقه ها.
✅ اقدامات پیشنهادی برای رفع چالش‌ها:
۱. ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری واقعی و عملیاتی
۲. توسعه شهرک‌های صنعتی خصوصی و هوشمند
۳. حمایت مالی و بیمه‌ای از سرمایه‌گذاران نوپا
۴. تدوین نقشه راه روشن برای هر حوزه سرمایه‌گذاری
۵. تسهیل فرآیند تغییر کاربری و تملک زمین
⬛️ نقش فناوری‌های نوین و استارتاپ‌ها را در توسعه اقتصادی استان البرز چطور ارزیابی میکنید؟
ارزیابی نقش فناوری‌های نوین و استارتاپ‌ها در توسعه اقتصادی استان البرز، با توجه به ظرفیت‌های بومی، دانشگاهی، جغرافیایی و صنعتی این استان، بسیار مثبت و راهبردی است. به مواردی به شرح زیر اشاره می کنم:
۱. تنوع‌بخشی به اقتصاد استان
استان البرز تاکنون وابسته به صنایع سنتی مانند داروسازی، شیمیایی، کشاورزی و قطعه‌سازی بوده است.
ورود استارتاپ‌ها به حوزه‌هایی چون فناوری اطلاعات، سلامت دیجیتال، کشاورزی هوشمند، گردشگری الکترونیک و لجستیک موجب کاهش وابستگی به اقتصاد سنتی و افزایش تاب‌آوری اقتصادی می‌شود.
۲. توسعه اشتغال پایدار دانش‌بنیان
با وجود دانشگاه‌های معتبر و مراکز علمی مانند:
دانشگاه خوارزمی کرج ،دانشگاه آزاد اسلامی البرز و پارک علم و فناوری البرز استان بستر خوبی برای تربیت نیروی انسانی متخصص دارد.
استارتاپ‌ها این نیروی جوان و تحصیل‌کرده را جذب کرده و مانع مهاجرت مغزها به تهران می‌شوند.
۳. افزایش بهره‌وری
فناوری‌های نوین موجب ارتقای بهره‌وری در بخش‌هایی می‌شوند که مزیت نسبی استان هستند:
کشاورزی: با گلخانه‌های هوشمند، سیستم‌های آبیاری دقیق، سنسورهای خاک
صنعت: با پیاده‌سازی سیستم‌های تولید هوشمند
گردشگری: توسعه پلتفرم‌های گردشگری محلی در طالقان، کردان، جاده چالوس اشتهارد نطراباد چهارباغ
سلامت: استفاده از اپلیکیشن‌های سلامت، دارو رسانی هوشمند، تله‌مدیسین
۴. جذب سرمایه داخلی و خارجی
استارتاپ‌های موفق می‌توانند سرمایه خطرپذیر جذب کنند.
استان البرز با نزدیکی به تهران، می‌تواند محل خوبی برای توسعه پایلوت فناوری‌ها باشد و سپس توسعه سراسری پیدا کند.
۵. ایجاد اکوسیستم نوآوری
با راه‌اندازی فضاهای کاری اشتراکی، شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد در البرز (مانند پارک علم و فناوری پردیس کرج)، بستر لازم برای خلق ایده، رشد و تجاری‌سازی استارتاپ‌ها فراهم شده است. این اکوسیستم موجب تعامل دانشگاه، صنعت و بخش خصوصی می‌شود.
⬛️ به عنوان استاد دانشگاه و مدیرکل جذب سرمایه، چه راهکارهایی برای پیوند میان دانشگاه و صنعت پیشنهاد می‌دهید؟
پرسش بسیار مهم و راهبردی‌ای مطرح فرمودید. پیوند واقعی و اثربخش میان دانشگاه و صنعت، ستون فقرات توسعه دانش‌بنیان در هر منطقه‌ای است. به‌ویژه در استانی مانند البرز که هم قطب دانشگاهی و هم صنعتی است، این اتصال می‌تواند جهش اقتصادی بزرگی ایجاد کند.
راهکارهای پیوند مؤثر بین دانشگاه و صنعت در استان البرز:
۱. ✅ ایجاد کارگروه دائمی “دانشگاه–صنعت–سرمایه‌گذار” در سطح استانداری
تشکیل یک ساختار رسمی با حضور:
رؤسای دانشگاه‌های استان
مدیران صنایع بزرگ و متوسط
مدیران شهرک‌های صنعتی
نماینده پارک علم و فناوری
نماینده بخش خصوصی و VCها… هدف: طراحی پروژه‌های مشترک، رفع نیازهای فناورانه صنایع و معرفی ظرفیت‌های دانشگاهی
۲. راه‌اندازی دفاتر “رابط صنعت و دانشگاه” در شهرک‌های صنعتی
تأسیس دفاتری در شهرک‌های اشتهارد، نظرآباد و بهارستان
کارشناسان دانشگاهی مقیم به:
شناسایی مسائل صنایع
معرفی تیم‌های پژوهشی مناسب
کمک در پروژه‌های تحقیق‌وتوسعه (R&D)
تسهیل پایان‌نامه‌های کاربردی و جذب فارغ‌التحصیلان
۳. توسعه پایان‌نامه‌های صنعتی و پروژه‌محور
الزام درصدی از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری به حل مشکلات صنعت استان
حمایت مالی از پایان‌نامه‌های دارای کاربرد صنعتی با تخصیص اعتبار
ایجاد سامانه‌ای برای اتصال مسائل صنایع به پایان‌نامه‌ها
۴. ایجاد صندوق‌های پژوهش و فناوری مشترک بین دانشگاه‌ها و صنایع
جذب بودجه از سازمان برنامه، وزارت علوم، اتاق بازرگانی و صنایع برای:
تأمین مالی پروژه‌های فناورانه
حمایت از نمونه‌سازی محصولات دانش‌بنیان
توسعه استارتاپ‌های برآمده از دانشگاه
۵. برگزاری نمایشگاه سالانه “نیازهای فناورانه صنایع البرز”با هدف:
ارائه نیازهای واقعی صنایع
معرفی توانمندی پژوهشگران و فناوران
دعوت از سرمایه‌گذاران برای تأمین مالی طرح‌ها
خروجی: قراردادهای پژوهشی، توسعه نمونه اولیه، جذب تیم‌ها توسط صنایع
۶. ایجاد امتیاز ویژه برای شرکت‌هایی که با دانشگاه همکاری فناورانه دارند
ارائه معافیت‌های مالیاتی، تخفیف در اجاره زمین، یا اولویت در واگذاری پروژه‌ها
تعریف این امتیازات در چارچوب مشوق‌های سرمایه‌گذاری استانداری
۷. استقرار تیم‌های دانش‌بنیان در قلب صنایع
⬛️ چه انتظاری از دولت برای بهبود فضای کسب و کار دارید؟
با عنایت به نقش کلیدی استان البرز به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعتی، دانشگاهی و فناور کشور و نیز جایگاه آن در مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، بدین‌وسیله برخی از انتظارات و پیشنهادهای کلیدی از دولت محترم در راستای بهبود فضای کسب‌وکار استان، به شرح زیر تقدیم می‌گردد:
۱. اصلاح ساختار مقرراتی و تسهیل مجوزدهی
راه‌اندازی واقعی پنجره واحد صدور مجوزهای اقتصادی و صنعتی در استان
تفویض اختیارات صدور و تمدید مجوزها به نهادهای استانی برای کاهش بروکراسی
بازنگری در مقررات مزاحم و متعارض، به‌ویژه در حوزه محیط زیست، بهداشت و مالیات
۲. توسعه زیرساخت‌های صنعتی و فناوری
تسریع در تکمیل و توسعه زیرساخت‌های شهرک‌های صنعتی (آب، برق، گاز، جاده، اینترنت)
حمایت ویژه از توسعه پارک علم و فناوری، مراکز رشد و زیرساخت‌های نوآوری
ایجاد شهرک فناوری تخصصی با همکاری دانشگاه‌ها و بخش خصوصی
۳. افزایش حمایت‌های مالی و مشوق‌های سرمایه‌گذاری
اختصاص تسهیلات کم‌بهره، ضمانت‌نامه و یارانه تسهیلات به صنایع کوچک و متوسط
تعریف مشوق‌های هدفمند برای شرکت‌های صادرات‌محور و دانش‌بنیان
حمایت از ایجاد و تقویت صندوق‌های پژوهش و فناوری مشترک استانی
۴. ارتقاء نظام آموزش و تأمین نیروی انسانی ماهر
ایجاد نظام آموزش مهارتی متناسب با نیازهای صنایع استان (با همکاری دانشگاه‌ها، فنی و حرفه‌ای و شرکت‌ها)
حمایت از کارآموزی صنعتی، کارورزی هدفمند و جذب دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در صنایع
ارائه یارانه بیمه‌ای برای اشتغال نیروی بومی و ماهر
۵. تقویت تعامل بین دولت، دانشگاه و صنعت
حمایت از تشکیل کارگروه استانی «دانشگاه–صنعت–سرمایه‌گذار» ذیل شورای برنامه‌ریزی استان
پشتیبانی از برگزاری نمایشگاه سالانه نیازهای فناورانه صنایع استان
اختصاص اعتبارات استانی برای پروژه‌های تحقیق‌وتوسعه مشترک دانشگاه و صنعت
⬛️سخن آخر:
امید است ، شاهد تحول در فضای کسب‌وکار و افزایش نرخ سرمایه‌گذاری مولد و فناورانه در استان البرز باشیم. اینجانب به‌عنوان عضو جامعه دانشگاهی و مسئول در حوزه سرمایه‌گذاری، آمادگی کامل خود را برای همکاری در مسیر اجرایی‌سازی این راهکارها اعلام می‌نمایم.
⬛️ با تقدیر و سپاس از جناب آقای دکتر صدیق، مدیرکل محترم جذب سرمایه استانداری البرز و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرج، بابت اختصاص وقت ارزشمندشان و حضور در گفت‌وگوی اختصاصی با پایگاه خبری اقتصاد و فناوری، صمیمانه قدردانی می‌کنیم. با آرزوی توفیق روزافزون برای ایشان در مسیر خدمت به مردم و ارتقاء جایگاه استان البرز.
✍🏻 مرجان محمدتقی
مدیرمسئول و خبرنگار پایگاه خبری اقتصاد و فناوری