رایمون، پیشگام در ارائه پلتفرم کارخانه‌های هوشمند بومی/ انقلاب صنعتی چهارم از کرج آغاز شد
در گفت‌وگویی اختصاصی با مهندس میلاد سخنگو، رئیس هیئت مدیره شرکت «آوید سامانه رایمون» مستقر در پارک علم و فناوری استان البرز، از تجربیات ارزشمند این شرکت فناور در مسیر توسعه نرم‌افزارهای صنعتی، تیم‌سازی مبتنی بر متدهای نوین آموزشی، و تولید پلتفرم‌های کارخانه هوشمند سخن گفته شد؛ تجربه‌ای که می‌تواند الگویی برای بسیاری از شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان در مسیر تحول دیجیتال باشد.
در ابتدا درباره چگونگی تأسیس شرکت رایمون توضیح دهید.
حدود ۱۰ سال پیش با ساخت نرم‌افزارهای مالی، منابع انسانی، لجستیک و تولید به‌صورت رسمی شرکت را تأسیس کردیم و فعالیت خود را در حوزه نرم‌افزار آغاز کردیم. مجموعه نرم‌افزارهای ERP (Enterprise Resource Planning) مانند حسابداری، دارایی ثابت، خزانه داری، بهای تمام‌شده، انبار، تأمین، فروش، پرونده کارکنان، کارگزینی، حقوق و دستمزد، روابط عمومی ، اطلاعات مهندسی، برنامه‌ریزی و سفارش‌گذاری تولید، نگهداری و تعمیرات ، کنترل کیفیت ، ثبت عملکرد تولید و پروژه از جمله محصولات ما هستند. در ایران، شرکت‌های تولیدی با کمبود نرم‌افزارهای تخصصی مواجه‌اند و نمونه‌های موجود پاسخگوی فرایندهای پیچیده آن‌ها نیستند. از سوی دیگر، نرم‌افزارهای خارجی نیز به‌دلیل تحریم‌ها پشتیبانی نمی‌شوند، بومی‌سازی نشده‌اند و بخش‌های مالی ایران را پشتیبانی نمی‌کنند. در نتیجه، شرکت‌ها با خلأ جدی در این حوزه روبرو هستند.
ما از سال ۱۳۹۴ در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی کرج شروع به فعالیت کردیم، به‌تدریج گسترش یافتیم و در ادامه وارد پارک علم و فناوری استان البرز شدیم. از آن زمان تاکنون نیز در این مجموعه مستقر هستیم. یکی از چالش‌های اصلی ما، مانند بسیاری از شرکت‌های نوپا، کمبود نیروی انسانی متخصص است.
آیا ارتباط بین صنعت و دانشگاه در حوزه کاری شما شکل گرفته است؟
بله. ما تعامل خوبی با دانشگاه برقرار کردیم، زیرا از دل همان مجموعه، یعنی مرکز رشد، برخاستیم. تیم‌سازی با دانشجویان نزدیک به فارغ‌التحصیلی انجام می‌شود و طی یک بازه ۶ ماهه تا یک ساله، آن‌ها را آموزش می‌دهیم تا به سطح مورد نظر شرکت برسند. با توجه به سابقه‌ام به‌عنوان دبیر انجمن مکانیک دانشگاه آزاد کرج، توانستیم ۱۵ مقام کشوری در آن دوران کسب کنیم و نخستین هسته فناور دانشگاه را پایه‌گذاری کنیم.
در حال حاضر نیز با همکاری رئیس دانشگاه، رئیس پارک و معاونین، این ارتباط تداوم دارد. ما از متد TBL (Team Based Learning) برای آموزش و تیم‌سازی استفاده می‌کنیم؛ متدی که طی آن اعضای تیم به یکدیگر آموزش می‌دهند و ساختاری پلکانی برای ارتقای دانش و مسئولیت‌ها دارند.
ما معتقدیم در سازمان، کارایی باید تیم‌محور ارزیابی شود، نه صرفاً فردی. به همین دلیل روی مهارت‌های نرم (Soft Skills) و ارتباطات انسانی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. در گام‌های بعدی، به سمت ایجاد تیم‌های چندپیشه و خودگردان حرکت کرده‌ایم که افراد توانمندی‌های متنوع داشته و در شرایط بحرانی، قابلیت انعطاف‌پذیری و جبران کمبودها را دارند.
ما نرم‌افزاری را توسعه دادیم که رقبا با بیش از ۱۰۰ پرسنل و سرمایه‌های میلیاردی تولید می‌کنند؛ در حالی که ما با تیمی ۱۵ تا ۲۰ نفره و صرف زمان کمتر موفق به تولید آن شدیم.
لطفاً درباره نرم‌افزار تولیدی خود بیشتر توضیح دهید.
دنیا از سال ۲۰۱۱ وارد انقلاب صنعتی چهارم شد؛ انقلابی با محوریت هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و واقعیت مجازی. ما نیز تلاش کردیم از مسیر صرفاً نرم‌افزاری خارج شده و وارد حوزه‌های ترکیبی شویم. به‌کمک سنسورها، دماسنج‌ها و میکروکنترلرها، داده‌هایی از کف کارخانه استخراج کرده و وارد نرم‌افزار می‌کنیم تا تحلیل‌های پیش‌گیرانه و پیش‌بینانه داشته باشیم. این سیستم که آن را «پلتفرم کارخانه هوشمند» می‌نامیم، مشابه خانه هوشمند اما در بستر صنعتی است. از بارکدخوان و سامانه‌های AHD گرفته تا سنسورهای لیزری و تجهیزات اتوماسیون، همگی در این سامانه به‌صورت یکپارچه اطلاعات را به نرم‌افزار منتقل می‌کنند.
در بحث پشتیبانی نرم‌افزار نیز برخلاف دیگر شرکت‌ها که هزینه‌های بالایی دریافت می‌کنند، ما با طراحی یک بانک اطلاعاتی و آموزش جامع، نیاز شرکت‌ها به تماس‌های مکرر را کاهش داده‌ایم. همچنین، یک چت‌بات مجهز به هوش مصنوعی به نام دستیار هوشمند طراحی کرده‌ایم که می‌تواند در آینده تا ۸۰٪ نیازهای پشتیبانی را پاسخ دهد.
این مسیر ما را به سمت خودکفایی مشتریان و کاهش هزینه‌های پشتیبانی سوق داده است؛ امری که بسیاری از رقبا با آن مخالف‌اند، زیرا سود اصلی‌شان از خدمات پس از فروش تأمین می‌شود.
چه چالش‌هایی در مسیر توسعه شرکت با آن مواجه بوده‌اید؟
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نبود ابزار و سیستم‌های دقیق برای محاسبه بهای تمام‌شده واقعی محصولات است. در اکثر شرکت‌ها، هزینه تولید محصولات بر پایه تخمین و برآوردهای کلی است، نه واقعیت‌های دقیق تولید. ما با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای خود و ترکیب آن با تجهیزات اتوماسیون و سنسورهای صنعتی، بهای تمام‌شده را به‌صورت دقیق محاسبه می‌کنیم؛ نه صرفاً بر مبنای داده های اسمی واستاندارد ، بلکه بر اساس واقعیت‌های تولید.
سخن پایانی؟
ما تاکنون بدون دریافت وام یا سرمایه دولتی، صرفاً با تکیه بر بازار، مجموعه خود را توسعه داده‌ایم. اما متأسفانه در کشور ما سرمایه‌گذاری‌های دولتی یا خصوصی به‌سمت پروژه‌های B2C سوق یافته است، نه B2B یا پروژه‌های صنعتی.
در حالی که کشورهای پیشرو مانند آمریکا، آلمان یا حتی امارات در حال سرمایه‌گذاری جدی بر روی انقلاب صنعتی چهارم هستند، در ایران این حوزه مغفول مانده است. اگر از امروز روی این صنعت کلان سرمایه‌گذاری نکنیم، در رقابت جهانی محکوم به شکست خواهیم بود.
امیدوارم نگاه تصمیم‌گیران به این حوزه تغییر کند و حمایت‌های واقعی از شرکت‌های فناور و نوآور صورت گیرد.
با سپاس از مهندس میلاد سخنگو بابت گفت‌وگوی ارزشمندشان با رسانه «اقتصاد و فناوری».
گفت‌وگو: مرجان محمدتقی