گفتگو با مبینا سادات ناصری دانشجوی دکتری دامپزشکی؛همواره در حال تحقیق و توسعه بوده ام/ ۱ شهریور ۱۴۰۳

دامپزشکی به عنوان یکی از حرفه‌های ارزشمند و پرمسئولیت در ایران با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است، به‌ویژه برای زنان دامپزشک. زنان دامپزشک در ایران به دلیل ویژگی‌های خاص این حرفه و نیز محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی، با مسائل و موانعی روبه‌رو هستند که می‌تواند بر کارایی و رضایت شغلی آن‌ها تأثیرگذار باشد.
به همین منظور گفتگویی را با مبینا سادات ناصری دانشجوی دکتری دامپزشکی ترتیب داده ایم که برای علاقه مندان به رشته دامپزشکی و همچنین نگهداری حیوانات خانگی, نکات و مطالبی را مطرح می کند که دانستن آنها کمک بسزایی خواهد کرد. ماحصل آن را در ذیل می خوانید:

◼️ خانم دکتر ناصری لطفا خودتان را معرفی کنید:
من مبینا سادات ناصری دانشجوی رشته دامپزشکی در مقطع دکتری عمومی از دانشگاه سراسری زابل هستم . همواره در زمینه های علمی مختلف فعال بوده و در حال تحقیق و توسعه بوده ام. از مهم ترین تحقیقاتی که انجام داده ام در زمینه آب شیرین کن های خورشیدی و دستگاه های خشک کن زعفران بوده و نیز با ثبت دستگاه زعفران خشک کن به عنوان اختراع آن را به نام خودم ثبت کرده ام .

◼️ لطفا ابتدا به صورت مختصر در مورد رشته دامپزشکی صحبت کنید:

رشته دکتری عمومی دامپزشکی یکی از رشته‌های مهم در علوم پزشکی است که هدف آن تربیت افرادی است که بتوانند در تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌های دام‌ها و حیوانات خانگی مهارت کسب کنند. این رشته در دانشگاه‌ها به مدت ۶ سال تحصیل می‌شود و شامل دروس تئوری، عملی و کارآموزی‌های بالینی است. در طول این مدت، دانشجویان با اصول فیزیولوژی، آناتومی، فارماکولوژی، میکروبیولوژی و پاتولوژی آشنا می‌شوند. همچنین، آنان یاد می‌گیرند چگونه از تجهیزات تشخیصی استفاده کنند و مهارت‌های جراحی و درمانی مورد نیاز برای مدیریت بیماری‌های مختلف حیوانات را کسب می‌کنند.
یکی از ویژگی‌های برجسته این رشته، تنوع بالای حیواناتی است که دامپزشکان با آن‌ها سروکار دارند؛ از حیوانات مزرعه‌ای مانند گاو و گوسفند تا حیوانات خانگی مانند سگ و گربه، و حتی حیوانات وحشی و دریایی. دامپزشکان پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند در بخش‌های مختلفی همچون کلینیک‌های دامپزشکی، بیمارستان‌های حیوانات، مزارع تولید دام، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، سازمان‌های دولتی و بخش‌های خصوصی فعالیت کنند. با توجه به اهمیت بهداشت و رفاه حیوانات در جامعه و نیز نقش کلیدی دامپزشکان در پیشگیری از انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، این رشته جایگاه ویژه‌ای در علوم پزشکی و بهداشت عمومی دارد.

◼️ آیا در این رشته با چالش و مشکلات هم مواجه می شوید؟
بله قطعا. دامپزشکی به عنوان یکی از حرفه‌های ارزشمند و پرمسئولیت در ایران با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است، به‌ویژه برای زنان دامپزشک. زنان دامپزشک در ایران به دلیل ویژگی‌های خاص این حرفه و نیز محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی، با مسائل و موانعی روبه‌رو هستند که می‌تواند بر کارایی و رضایت شغلی آن‌ها تأثیرگذار باشد. در ادامه، به بررسی برخی از این چالش‌ها و مشکلات اصلی می‌پردازیم.
۱. چالش‌های فرهنگی و اجتماعی
یکی از مشکلات اصلی زنان دامپزشک در ایران، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی است. در بسیاری از مناطق ایران، دامپزشکی هنوز به عنوان حرفه‌ای مناسب برای زنان تلقی نمی‌شود. این نگرش‌های سنتی ممکن است باعث شود که زنان دامپزشک در برخی مناطق با عدم پذیرش از سوی جامعه یا حتی خانواده‌های خود مواجه شوند. همچنین، نگرش‌های جنسیتی می‌تواند در محیط‌های کاری، از جمله کلینیک‌ها و بیمارستان‌های دامپزشکی، به تبعیض و برخوردهای ناعادلانه منجر شود.

۲. محدودیت‌های شغلی و بازار کار
بازار کار دامپزشکی در ایران، به‌ویژه برای زنان، با چالش‌هایی همراه است. از یک سو، فرصت‌های شغلی محدود است و از سوی دیگر، اولویت‌دهی به مردان در استخدام‌ها و ارتقاء شغلی می‌تواند زنان دامپزشک را در موقعیت‌های شغلی پایین‌تری قرار دهد. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و انگیزه زنان برای ادامه کار در این حرفه شود.

۳. شرایط کاری سخت
دامپزشکی حرفه‌ای است که نیاز به کار در شرایط سخت دارد. زنان دامپزشک ممکن است با شرایطی مانند ساعت‌های طولانی کار، نیاز به حضور در مواقع اضطراری، و انجام وظایف فیزیکی سنگین مانند جراحی‌ها و درمان حیوانات بزرگ مواجه شوند. این شرایط، به‌ویژه برای زنانی که وظایف خانوادگی و مادری را نیز بر عهده دارند، می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد. همچنین، در مناطق روستایی و دورافتاده، زنان دامپزشک ممکن است با مشکلاتی نظیر نبود امکانات و تجهیزات کافی، ناامنی جاده‌ها و شرایط نامساعد آب و هوایی مواجه شوند.

۴. نگرانی‌های امنیتی و اجتماعی
یکی دیگر از چالش‌های زنان دامپزشک در ایران، نگرانی‌های امنیتی است. به‌ویژه در مناطق دورافتاده، زنان ممکن است به دلیل سفرهای مکرر به روستاها و مزارع، با خطرات امنیتی مواجه شوند. این مسئله می‌تواند باعث کاهش تمایل زنان به فعالیت در این مناطق شود. همچنین، تعامل با صاحبان دام‌ها، که اغلب مردان هستند، ممکن است گاهی با مشکلات اجتماعی و نگرانی‌های فرهنگی همراه باشد.

۵. کمبود حمایت‌های سازمانی و قانونی
حمایت‌های سازمانی و قانونی از زنان دامپزشک در ایران ناکافی است. بسیاری از زنان در این حرفه، از نبود حمایت‌های قانونی مناسب در زمینه‌هایی مانند مرخصی زایمان، مرخصی‌های اضطراری، و حفاظت در برابر تبعیض‌های جنسیتی در محیط کار گلایه دارند. همچنین، عدم دسترسی به آموزش‌های مستمر و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای می‌تواند زنان دامپزشک را در مقایسه با همکاران مرد خود در موقعیت نابرابری قرار دهد.

۶. مسائل مربوط به دستمزد و حقوق
نابرابری در پرداخت دستمزد یکی دیگر از چالش‌های اصلی زنان دامپزشک است. بسیاری از زنان در این حرفه با حقوق پایین‌تری نسبت به همکاران مرد خود مواجه هستند. این موضوع، علاوه بر تأثیر مستقیم بر وضعیت مالی، می‌تواند به کاهش انگیزه و رضایت شغلی آن‌ها منجر شود.

در مجموع، زنان دامپزشک در ایران با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه هستند که شامل مسائل فرهنگی و اجتماعی، شرایط کاری سخت، نگرانی‌های امنیتی، کمبود حمایت‌های سازمانی و قانونی، و نابرابری در پرداخت دستمزد می‌شود. برای بهبود وضعیت زنان در این حرفه، نیاز به تغییرات ساختاری و فرهنگی است تا آن‌ها بتوانند در محیطی عادلانه و حمایتی به فعالیت بپردازند و از توانایی‌های خود به بهترین نحو استفاده کنند.

◼️ لطفا در مورد نگهداری و مراقبت یکی از حیوانات خانگی توضیح دهید:
من در این جلسه, راهنمایی‌های عمومی و بهداشت و درمان گربه‌ها را در نظر گرفته ام که مورد علاقه خیلی از مخاطبین است.
نگهداری از گربه به عنوان یکی از حیوانات خانگی محبوب، نیازمند آگاهی و توجه ویژه به مسائل بهداشتی، تغذیه‌ای و رفتاری است. گربه‌ها حیواناتی مستقل و دوست‌داشتنی هستند، اما برای حفظ سلامت و رفاه آن‌ها، صاحب گربه باید از جنبه‌های مختلف مراقبتی آگاه باشد

بهداشت و مراقبت از سلامت :
گربه‌ها حفظ بهداشت گربه‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از بیماری‌ها و افزایش طول عمر آن‌هاست. گربه‌ها به مراقبت‌های منظم از جمله معاینه دوره‌ای، واکسیناسیون و پیشگیری از انگل‌های داخلی و خارجی نیاز دارند. واکسیناسیون منظم، یکی از اساسی‌ترین اقداماتی است که به جلوگیری از بیماری‌های ویروسی مرگبار مانند پن‌لوکوپنی (طاعون گربه)، هاری و کلسی‌ویروس کمک می‌کند. برنامه واکسیناسیون باید با توجه به سن گربه، وضعیت سلامتی و محیط زندگی آن تنظیم شود.

پیشگیری از انگل‌های خارجی و داخلی:
انگل‌های خارجی مانند کک‌ها و کنه‌ها می‌توانند باعث مشکلات پوستی و آلرژی شوند. برای پیشگیری از این انگل‌ها، از محصولات ضدانگل مانند قطره‌های موضعی و قلاده‌های ضد کک استفاده کنید. همچنین، انگل‌های داخلی مانند کرم‌های روده‌ای می‌توانند منجر به مشکلات گوارشی و کاهش وزن در گربه‌ها شوند. تجویز داروهای ضدانگل توسط دامپزشک، به طور منظم و هر ۳ تا ۶ ماه، به حفظ سلامت گربه کمک می‌کند.

نظافت منظم و مراقبت‌های دندانی:
نظافت منظم، شامل برس زدن موهای گربه، تمیز کردن گوش‌ها و چشم‌ها و مراقبت از دندان‌ها، از دیگر اقدامات ضروری است. برس زدن موها علاوه بر حفظ زیبایی و جلوگیری از گره‌خوردگی موها، به کاهش احتمال بروز گلوله‌های مویی (hairballs) کمک می‌کند. تمیز کردن گوش‌ها و چشم‌ها با دستمال مرطوب مخصوص، از بروز عفونت‌های چشمی و گوش جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، بهداشت دهان و دندان اهمیت زیادی دارد. تجمع پلاک و تارتار بر روی دندان‌های گربه‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند التهاب لثه و از دست دادن دندان‌ها شود. استفاده از خمیر دندان مخصوص گربه‌ها و مسواک زدن منظم می‌تواند از این مشکلات پیشگیری کند.

معاینه دوره‌ای توسط دامپزشک:
معاینه دوره‌ای توسط دامپزشک یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که صاحبان گربه‌ها باید به آن توجه کنند. این معاینات به شناسایی زودهنگام بیماری‌ها و مشکلاتی مانند نارسایی کلیوی، دیابت، عفونت‌های مزمن و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. دامپزشک با انجام آزمایشات خون، ادرار و بررسی‌های بالینی می‌تواند وضعیت سلامت کلی گربه را ارزیابی کرده و در صورت نیاز، درمان‌های لازم را پیشنهاد دهد.
کنترل و مدیریت استرس گربه‌ها به محیطی آرام و بدون استرس نیاز دارند. استرس‌های محیطی می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری و حتی بروز بیماری‌های جسمی مانند عفونت‌های ادراری شود. برای کاهش استرس گربه‌ها، محیط زندگی آن‌ها را به گونه‌ای طراحی کنید که فضایی برای بالا رفتن، مخفی شدن و بازی داشته باشند. استفاده از فرومون‌های مخصوص گربه‌ها می‌تواند به ایجاد حس آرامش در آن‌ها کمک کند.

تغذیه و نیازهای فیزیکی و ذهنی گربه‌ها :
تغذیه مناسب و تأمین نیازهای فیزیکی و ذهنی گربه‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل در حفظ سلامت و رفاه آن‌ها است. گربه‌ها به دلیل نیازهای خاص تغذیه‌ای و رفتارهای طبیعی‌شان، به توجه ویژه‌ای نیاز دارند تا از بیماری‌ها و مشکلات رفتاری پیشگیری شود. تغذیه مناسب و رژیم غذایی گربه‌ها حیوانات گوشت‌خوار اجباری هستند، به این معنی که بدن آن‌ها برای دریافت مواد مغذی ضروری مانند پروتئین‌ها و آمینواسیدهای خاص، به مصرف گوشت نیاز دارد. رژیم غذایی گربه‌ها باید غنی از پروتئین حیوانی باشد و نیازهای تغذیه‌ای آن‌ها را به طور کامل برآورده کند. مواد غذایی تجاری مخصوص گربه‌ها که توسط دامپزشکان توصیه می‌شود، معمولاً شامل تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و سلامت گربه‌ها است.

توجه به کیفیت و نوع غذا:
انتخاب غذای تجاری با کیفیت بالا، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بهتر است از غذاهای مخصوص گربه که دارای تائورین، آمینواسیدهای ضروری، ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز گربه‌ها هستند، استفاده کنید. تائورین یکی از آمینواسیدهای ضروری برای گربه‌هاست که در سلامت قلب و بینایی آن‌ها نقش حیاتی دارد. همچنین، از غذاهای حاوی مواد نگهدارنده و افزودنی‌های مضر پرهیز کنید.

پرهیز از تغذیه با غذای انسان:
بسیاری از مواد غذایی که برای انسان‌ها بی‌خطر هستند، می‌توانند برای گربه‌ها سمی باشند. مثلاً شکلات، پیاز، سیر، انگور و کشمش برای گربه‌ها سمی هستند و می‌توانند باعث مشکلات جدی شوند.
همچنین، تغذیه بیش از حد گربه‌ها با غذاهای چرب و دارای کالری بالا می‌تواند منجر به چاقی شود که خود باعث بروز بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، مشکلات مفصلی و بیماری‌های قلبی می‌شود.

تأمین آب کافی:
گربه‌ها نیاز به دسترسی دائم به آب تازه و تمیز دارند. بسیاری از گربه‌ها ترجیح می‌دهند آب را از منابع متحرک مانند فواره‌های آب مخصوص گربه‌ها بنوشند، زیرا آب جاری را به آب ایستاده ترجیح می‌دهند. کمبود آب می‌تواند منجر به مشکلات کلیوی و عفونت‌های ادراری شود.
نیازهای فیزیکی و ذهنی گربه‌ها حیواناتی فعال و بازیگوش هستند که نیاز به تحریک فیزیکی و ذهنی دارند. فراهم کردن محیطی که به گربه‌ها اجازه دهد به بازی، جستجو و کشف بپردازند، از اهمیت زیادی برخوردار است.

بازی و فعالیت‌های فیزیکی:
بازی با گربه‌ها نه تنها به حفظ وزن سالم آن‌ها کمک می‌کند، بلکه به تحریک ذهنی و جلوگیری از بروز مشکلات رفتاری نیز مؤثر است. استفاده از اسباب‌بازی‌های مختلف مانند توپ، موش‌های مصنوعی و لیزر می‌تواند گربه‌ها را به فعالیت وادارد. همچنین، ایجاد فضاهایی برای بالا رفتن، مخفی شدن و استراحت مانند قفسه‌ها و تخت‌های مخصوص گربه، محیطی جذاب و تحریک‌کننده برای آن‌ها فراهم می‌کند.

تحریک ذهنی و جلوگیری از بی‌حوصلگی:
بی‌حوصلگی می‌تواند منجر به رفتارهای ناخواسته‌ای مانند خراشیدن مبلمان، پرخاشگری و حتی افسردگی در گربه‌ها شود. تعویض دوره‌ای اسباب‌بازی‌ها و ارائه چالش‌های ذهنی مانند پازل‌های خوراکی، می‌تواند به جلوگیری از این مشکلات کمک کند. با رعایت این نکات، صاحبان گربه‌ها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر حیوان خانگی خود کمک کنند و از همراهی سالم و شاد گربه‌هایشان لذت ببرند.

بیماری‌های مشترک بین انسان و گربه شایع در ایران
۱. توکسوپلاسموز
– عامل: انگل *Toxoplasma gondii* که از طریق مدفوع گربه آلوده منتقل می‌شود.
– علائم در گربه‌ها: معمولاً بدون علامت، اما ممکن است تب، بی‌حالی و مشکلات تنفسی داشته باشند.
– علائم در انسان: تب، درد عضلانی، سردرد، و در زنان باردار، خطر انتقال به جنین.
– درمان:
– در گربه: معمولاً نیازی به درمان نیست، اما در موارد شدید آنتی‌بیوتیک‌ها مانند کلیندامایسین تجویز می‌شود.
– در انسان: مصرف داروهایی مانند پیریمتامین و سولفادیازین به همراه اسید فولیک.
۲. قارچ‌های پوستی (درماتوفیتوز یا کچلی)
– عامل: قارچ‌های *Microsporum canis* و *Trichophyton* که از طریق تماس مستقیم با حیوان آلوده یا اشیاء آلوده منتقل می‌شود.
– علائم در گربه‌ها: لکه‌های بدون مو، پوست ملتهب، و پوسته‌ریزی.
– علائم در انسان: خارش، قرمزی، و حلقه‌های پوسته‌ریزی روی پوست.
– درمان:
– در گربه: استفاده از ضدقارچ‌های موضعی و شامپوهای ضدقارچ. در موارد شدید، داروهای خوراکی مانند ایتراکونازول.
– در انسان: استفاده از کرم‌های ضدقارچ موضعی مانند کلوتریمازول و در موارد شدید، داروهای خوراکی مانند تربینافین.
۳. سالمونلوز
– عامل: باکتری *Salmonella* که از طریق خوردن غذا یا آب آلوده یا تماس با مدفوع گربه آلوده منتقل می‌شود.
– علائم در گربه‌ها: اسهال، استفراغ، تب و بی‌حالی.
– علائم در انسان: تب، اسهال، درد شکم، تهوع و استفراغ.
– درمان:
– در گربه: درمان حمایتی با مایعات و در موارد شدید، آنتی‌بیوتیک‌های مناسب.
– در انسان: معمولاً درمان حمایتی؛ در موارد شدید، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین.
۴. کلامیدیوز
– عامل: باکتری *Chlamydia felis* که از طریق ترشحات چشمی و بینی منتقل می‌شود.
– علائم در گربه‌ها: التهاب چشم، ترشحات چرکی از چشم‌ها، عطسه و سرفه.
– علائم در انسان: التهاب ملتحمه چشم (کونژکتیویت) و علائم تنفسی خفیف.
– درمان:
– در گربه: آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند داکسی‌سایکلین و قطره‌های چشمی.
– در انسان: استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و قطره‌های چشمی ضدباکتری.
۵. هاری
– عامل: ویروس هاری که از طریق گاز گرفتن توسط حیوان آلوده منتقل می‌شود.
– علائم در گربه‌ها: تغییرات رفتاری، تحریک‌پذیری، فلج و در نهایت مرگ.
– علائم در انسان: تب، سردرد، تحریک‌پذیری، اسپاسم عضلانی، فلج و مرگ در صورت عدم درمان.
– درمان:
– در گربه: پیشگیری با واکسیناسیون؛ در صورت بروز علائم، درمانی وجود ندارد و گربه باید قرنطینه شود.
– در انسان: واکسیناسیون فوری پس از گاز گرفتگی و تجویز سرم ضدویروس (ایمونوگلوبولین هاری).
_ در جلسات بعدی به ارائه توضیحات در مورد سایر حیوانات خانگی می پردازم…
راه های ارتباطی با من:dr.mobinasnaseri@gmail.com / آیدی @mbnsnsr در پیامرسان تلگرام و ایتا

◼️ سپاسگزارم از شما خانم ناصری ؛ با آرزوی موقیت و پیشرفت روزافزون شما
مرجان محمدتقی/ سردبیر اقتصاد و فناوری