نحوه تقسیم ارث / ۱۶ مرداد ۱۴۰۳

پایگاه اطلاع رسانی اقتصاد و فناوری:
اسماء شهریاری : کارشناسی ارشد حقوق بین الملل , پژوهشگر و عضو کانون وکلای دادگستری تهران

تقسیم ارث در ایران طبق شرع مقدس و قانون مدنی انجام می شود. در این تقسیم بندی وراث نسبی و خونی متوفی دسته بندی میشوند. در ماده ۸۶۲ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران نحوه تقسیم ارث بر حسب طبقات و درجات بیان شده است که عبارت از :
طبقه اول؛
پدر مادر فوت شده و اولاد و اولاد اولاد (نوه) او
طبقه دوم؛
اجداد که شامل پدربزرگ مادربزرگ و برادر، خواهر متوفی و اولاد برادر و خواهر متوفی
طبقه سوم؛
عموها ،عمه ها ،دایی ها ،خاله ها متوفی و اولاد آنها
ما سه طبقه را طبق قانون بیان کردیم، هر کدام از این طبقات درجه دارند. یعنی به سه درجه تقسیم میشوند.
طبقه اول؛ پدر مادر و اولاد اولاد بود؛
-درجه اول از طبقه اول شامل پدر ،مادر ،فرزند
-درجه دوم از طبقه اول شامل نوه د
-درجه سوم شامل نبیره
طبقه دوم؛ اجداد و پدربزرگ و مادربزرگ و برادر و خواهر و اولاد
-درجه اول از طبقه دوم شامل خواهر برادر پدربزرگ و مادربزرگ
-درجه دوم شامل فرزندان خواهران و برادران و جد ، جده
طبقه سوم؛ عموها عمه ها خاله ها دایی ها و فرزندان آنها
-درجه اول شامل عمو عمه دایی خاله
-درجه دوم شامل فرزندان عمو فرزندان عمه فرزندان دایی و فرزندان خاله
نکات
۱-ورثه طبقه بعدی وقتی ارث می برند که از طبقه قبل کسی نباشد. یعنی اگر متوفی (کسی که فوت شده) دارای پدر و مادر و فرزند باشد، طبقه دوم یعنی خواهر و برادر متوفی ارث نمی برند .
۲-همسر متوفی کنار همه طبقات دیگر ارث می برهد.
۳-همسر دائم از متوفی ارث میبرد. همسری با عقد موقت به همسری متوفی درآمده باشد از متوفی ارث نمیبرد.
۴-فرزندان ازدواج موقت مثل فرزندان ازدواج دائم ارث می برند.
۵-نوزاد هم به شرط زنده متولد شدن ارث به او تعلق می گیرد ولو این که یک دقیقه زنده باشد .
۶-در حقوق کشور ما یعنی ایران ارث بردن مخصوص خویشاوندان نسبی یعنی کسانی که رابطه خونی با هم دارند و از طریق تولد به یکدیگر مربوط میشوند است. بنابراین خویشاوندان سببی یعنی افرادی که با ازدواج به هم مربوط میشوند از هم ارث نمی برند. مانند: مادرزن، پدر زن ،برادر زن، مادرشوهر ،پدرشوهر و…. مگر فقط استثنا زن و شوهرند که فقط زن و شوهر در هر شرایطی از یکدیگر ارث می برند و ارتباطی به طبقات ندارد و هر طبقه ای باشد همسر با طبقات ارث می برد.
حالا می رسیم به تقسیم اموال متوفی:
تقسیم اموال متوفی وتی صورت میگیرد که :
اول : هزینه کفن و دفن میت پرداخت میشود
دوم : بدهی مالی میت پردات میشود.
سوم : وصیتش که در وصیت نامه ذکر شده است اجراء میشود. سپس نوبت به تقسیم سهم الارث می رسد .
شرایطی که ممکن است شصی از ارث محروم گردد:
۱- کفر: یعنی دو شخص مسلمان داریم ،یکی از این اشخاص کافر می شود. پس کافر هیچ وقت از مسلمان ارث نمی برد ولی شص مسلمان از شخص کافه ارث می برد.
۲- قتل: اگر شخصی مورث خودش رو بکشد (به قتل برساند) فرقی نمی کند که قتل به مباشرت باشد یا به تستبیب باشد یا منفردا یا به شرکت باشد باز از موانع ارث محسوب میشود.
۳- ولادت از زنا: طبق ماده۸۸۴ قانون مدنی ولادت از زنا مانع ارث است، یعنی فرزندی که ناشی از زنا از پدر، مادر و خویشاوندان پدر و مادر ارث نمی برد و برعکس یعنی پدر و مادر از اون فرزند ارث نمی برد . البته در این مورد یک استثناء داریم که ؛ طفل نسبت به یکی از پدر یا مادر ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد، طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث میبرد.
۴- لعان : به این معنا است که مردی به زن خود تهمت زنا بزند و فرزندی به دنیا بیاد به خودش را انکار کند. در این صورت طبق ماده ۸۸۲ قانون مدنی لعان از موانع ارث است یعنی زن و شوهر دیگر از هم ارث نمی برند، همچنین پدر از فرزند، و فرزند از پدر و خویشاوندان پدرش ارث منی برد. ولی از مادر و فرزند از یکدیگر و خویشاوندان مادر ارث میبرد.
۵- جنین : یکی از موانع ارث جنین است. طبق ماده ۸۷۸ قانون مدنی هرگاه در هنگام فوت مورث جنینی وجود داشته باشد که زنده به دنیا بیاد ولو یک دقیقه از موانع ارث محسوب می شود. یعنی تمام یا بخشی از ارث به جنین برسد تقسیم ارث انجام نمیگیرد تا وضعیت جنین مشخص شود که پسر است یا دختر.
۶- غایب مفقودالاثر: طبق ماده ۸۷۹ قانون مدنی اگر بین وارث غایب مفقودالاثر باشد سهم او کنار گذاشته می شود تا وضعیت او روشن شود.
میزان سهم الارث طبقات به ترتیب …..
ادامه مطلب ۳۱ مرداد ۱۴۰۳