سالروز شهادت میرزا کوچک خان جنگلی / سردار جنگل / ۱۱ آذر
میرزا کوچک خان جنگلی، ملقب به میرزا کوچک، کوچک خان، کوچک جنگلی یا سردار جنگل، مبارزی انقلابی و از مشروطه‌خواهان ایران و رهبر نهضت جنگل بود. فردی با تحصیلات دینی و حوزوی که دغدغه آزادی ایران از چنگال بیگانه را داشت و ازاین‌رو، از درس و مکتب جدا شد و به قیام مشروطه پیوست. مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی و تلاش برای تشکیل نظامی قانونمند را با هدف برقراری عدالت و رفاه و آسایش در کشور، دلیل اصلی قیام میرزا کوچک خان جنگلی عنوان می‌کنند.
میرزا مدتی توسط روس‌ها به تبعید رفت و پس از بازگشت به زادگاه خود، جنبش جنگل را تشکیل داد. درگیری‌های مسلحانه میان یاران میرزا کوچک خان و روس‌ها و انگلیسی‌ها، طی دو دوره و در فاصله سال‌های ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۰ خورشیدی ادامه پیدا کرد.
در این میان، برخی او را عنصر شوروی می‌دانستند و عده‌‌ای چون ژنرال «دنسترویل» انگلیسی (که در جبهه مقابل میرزا بود) کوچک جنگلی را مردی بزرگ و وطن‌پرست معرفی می‌کردند. اغلب اندیشمندان ملی یا مذهبی نیز از وی به‌عنوان مبارزی ملی، شجاع و غیرتمند یاد کرده‌‌اند. گفته می‌شود که نفوذ معنوی میرزا و ۱۷ یار جنگلی‌اش در همه نقاط فومنات و اطراف رشت، کاملا محسوس بود و مردم با کمترین احساس خطر و ناامنی به سراغ آنان می‌رفتند.
افزایش سطح تعلیمات عمومی با آموزش اجباری و مجانی از اهداف فرهنگی میرزا بود
افزایش سطح تعلیمات عمومی با افتتاح مدارس و تعلیمات اجباری و مجانی به‌منظور استفاده همه اقشار جامعه از مزایای علم و دانش، از جمله اهداف فرهنگی میرزا معرفی می‌شود که ظاهرا تنها در سه سال آخر زندگی او محقق شد. بر اساس برخی مستندات موجود نیز علاقه شخصی میرزا کوچک به اشعار فردوسی از یک سو و تهییج روحیه سلحشوری افراد گروه از سوی دیگر، به تشکیل جلسات منظمی برای قرائت شاهنامه در مرکز تاسیسات نظامی جنگل انجامید.
عمر ۴۳ ساله میرزا کوچک خان، صرف مبارزه با استبداد و استعمار و تقویت روحیه ملی‌گرایی، به‌ویژه در میان جوانان شد. شکست نهضت جنگل و مرگ میرزا، پایانی بر این مبارزه بود؛ اما نام کوچک جنگلی با همه تعاریف یا نقدهای وارد بر عملکرد وی، به‌عنوان مردی وطن‌پرست و مدافع آزادی در تاریخ ایران زمین به ثبت رسید.
منبع : کجارو