اختصاصی ـ دکتر نظام اصغری‌پور دشت بزرگ: “کودکان را با خاک آشتی دهیم تا به ارتقاء رشد مغزی و خلاقیت کودکان کمک کنیم”
محقق پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در گفتگوی اختصاصی با اقتصاد و فناوری گفت: به کمک پژوهشکده حفاظت خاک در صدد این هستیم که خاک را دوباره به سبد زندگی انسان اضافه کنیم زیرا مغز ما در فرایند فرگشت از بخش های مغز گیاهی و خزنده، مغز عاطفی و قشر یا نئوکورتکس شکل گرفته است که نسبت به ارتباط با محیط طبیعی و خاک تمایل ذاتی دارد و می شود گفت مانند درختان که ریشه در خاک دارند ریشه سیستم های عصبی بدن انسان در خاک و با خاک توسعه می یابد.
در حاشیه برگزاری “رویداد باور” که به همت پارک علم و فناوری استان البرز برگزار شد, دکتر نظام اصغری‌پور دشت بزرگ اظهار داشت: از منظر علم (نورومیکروبیولوژی) خاک آموزش دهنده سیستم بدن می‌باشد. سیستم‌های فیزیولوژیک مانند سیستم ایمنی بدن شما از طریق تبادل ذرات و باکتری‌های موجود در خاک با سیستم خون آموزش و ارتقا می یابند. سیستم سروتونین مغز از طریق خاک تاثیر پذیرفته و فعال می شود و موجب تسریع در رشد و تکامل عصبی مغز می گردد. ضمناً اکثر ترشح کننده‌های سروتونین در در سیستم گوارشی بوده و بر فرایند هضم موثر هستند.
وی افزود: از آنجایی که نود درصد رشد مغز کودک در سن قبل از ۶ سالگی شکل می‌گیرد، در فرایندهای تخصصی و عادی زندگی خودم متوجه شدم ما مرتباً کودکان را از ارتباط با خاک و زمین منع می‌نماییم با این جمله که: به خاک و زمین دست نزن آلوده وکثیف است. متاسفانه ما ناخواسته این الگوریتم را به مغز و ذهن کودک منتقل می‌کنیم که تا آخر عمر او همراهش است و این دقیقاً زمانی می باشد که مغز حداکثر حساسیت رشد خود را دارد، یعنی در سن قبل از ۶ سالگی و این موضوع در ذهن کودک تثبیت شده و در نگرش و رفتار او در ارتباط با طبیعت و محیط زیست اختلال ایجاد خواهد نمود.
محقق پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور تاکید کرد: طبق پژوهش هایی که انجام دادم ، مشخص شد به شدت خاک را از سبد زندگی و آموزش کودکان طرد کرده ایم. این طرد شدگی سبب شده که ما به خوبی از خاک محافظت نکنیم و مرتباً آلودگی‌هایی مختلف نظیر فلزات سنگین را به آن انتقال دهیم. بدین ترتیب از یک طرف خاک را طرد کردیم و از طرف دیگر کودک ما با همین باور که خاک کثیف است و دیگر آن را دوست ندارد وارد جامعه و طبیعت می شود و از خاک محافظت نمی کند.
دکتر اصغری پور دشت بزرگ افزود: ارتباط با خاک و تبین جایگاه آن در ذهن کودک به‌عنوان بستر حیات و قرار داشتن آن در فعالیت ها و بازی کودک و خانواده یکی از مهمترین مسایل تربیت کودکان بوده که متاسفانه در زمانه حاضر از این موضوع غفلت زیادی شده است.
وی همچنین بیان داشت: متاسفانه فلزات سنگین وارد چرخه زیست شده و بیماری‌های مانند اوتیسم و ام اس نیز ریشه در آلودگی خاک دارند. حتی تکامل عصبی مغز انسان نیز دچار اختلال شده است. گاهی اوقات وقتی وارد یک روستا یا محل خوش آب و هوا می‌شویم، احساس بهتری پیدا می‌کنیم و این به این علت است که مدار مغزی ما متناظر با خاطرات کودکی و همچنین گذشته ما با لمس خاک و بوییدن آن دوباره فعال می‌شود.
دکتر نظام اصغری پور در ادامه گفت: در مغز انسان سیستمی به نام ناوبری (The Brain Navigation System)وجود دارد. در این سیستم ما سلول های عصبی سرعت سنج، فاصله یاب و جهت یاب داریم که در هیپوکامپ مغز می باشند و سیستم هندسی و مکانی مغز بعنوان زیربنای حافظه ما را شکل میدهند که ترشح نوروترانسمیتر یا انتقال دهنده پیام عصبی سروتونین بر سلامت آن موثر است به عنوان مثال افرادی که دچار بیماری آلزایمر می شوند هیپوکامپ آنها شروع به تحلیل رفتن می کند و در این فرایند یکی از اولین جایی که دچار اشکال می‌شود خود هیپوکامپ و سیستم مکانی مغز این بیماران می‌باشد. طی پژوهشی که در لندن روی افراد مختلف انجام شد مشخص شد، راننده‌های تاکسی به دلیل ارتباطات گسترده و ترددهای مکرر دارای هیپوکامپ قوی‌تر و بزرگ‌تری هستند و در عین حال مردم عادی هیپوکمپ کوچکتری دارند.
محقق پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشورگفت: به همین دلیل به کمک پژوهشکده حفاظت خاک در صدد این هستیم که خاک را دوباره به سبد زندگی انسان اضافه کنیم زیرا بدن و مغز ما در فرایندهای فیزیولوژیک و عصبی بشدت به این ارتباط نیاز دارد.
دکتر اصغری‌پور دشت بزرگ در پایان گفت: سعی کنیم واژه خاک و سرگرمی های مرتبط با خاک را برای کودکان و بزرگسالان در سطوح مختلف زندگی و جامعه زنده کنیم تا از این طریق مسیر رابطه بین “انسان، خاک و زمین” را احیا نماییم. همانطور که در قرآن کریم نیز از خاک یاد شده است: ما شما را از خاک آفریدیم و کلمه آدم یعنی پیکره ای که از آدمه یا خاک رس ساخته شده است. بنابراین به کمک همدیگر این ارتباط را ترمیم کنیم.
مرجان محمدتقی/ اقتصاد و فناوری