اختصاصی- دکتر مرتضی عبدی: خلیج فارس همواره بخشی از هویت ایران بوده است
اختصاصی- در آیین گرامی‌داشت روز خلیج فارس که در دانشگاه آزاد اسلامی البرز برگزار شد، دکتر مرتضی عبدی بر اهمیت تاریخی خلیج فارس تاکید کرد.
به گزارش «اقتصاد و فناوری»: دکتر مرتضی عبدی “رئیس اداره امور بین‌الملل مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه و رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی حقوق بین‌الملل” در آیین گرامی‌داشت “روز خلیج فارس” که به همت تشکل مستقل دانشگاه آزاد اسلامی البرز برگزار شد گفت: «خلیج فارس در طول تاریخ همواره به خاک ایران متصل بوده است. زمانی که جمهوری آذربایجان تشکیل شد، شاید می‌بایست واکنشی جدی از سوی ما صورت می‌گرفت؛ چرا که نام دو استان کشورمان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، پیش از تأسیس این کشور در نقشه ایران ثبت شده بود. با این حال، ما در آن زمان کوتاه آمدیم، در حالی که می‌توانستیم با استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد، کارزاری حقوقی و رسانه‌ای به راه اندازیم.»
وی در ادامه افزود: «بسیاری از کشورها از سازمان‌های مردم‌نهاد برای پیگیری حقوق ملی خود بهره می‌برند. در گذشته، جنگ در سطح جهانی جرم‌انگاری نمی‌شد، اما امروز جنگ به عنوان جرم بین‌المللی شناخته می‌شود. در حال حاضر نیز با وجود هشدارهای جهانی علیه اقدامات اسرائیل، این رژیم همچنان به ارتکاب جنایت‌های جنگی ادامه می‌دهد.»
دکتر عبدی تصریح کرد: «تصور کنید اگر همین میزان فشار جهانی هم وجود نداشت، اسرائیل با چه سرعتی به این جنایت‌ها ادامه می‌داد. امروز بهترین ابزار ما برای دفاع از حقوق ملت ایران، استناد به منشورهای بین‌المللی است؛ چرا که در حقوق بین‌الملل، چیزی تحت عنوان “قانون” به معنای مصوبات داخلی وجود ندارد.»
وی در ادامه بر اهمیت دفاع از نام تاریخی خلیج فارس تأکید کرد و گفت: «خلیج فارس، به عنوان یکی از مهم‌ترین آبراه‌های تاریخی جهان، از دیرباز نقش استراتژیک در روابط بین‌المللی، تجارت جهانی و امنیت منطقه‌ای ایفا کرده است. نام این خلیج از قرن‌ها پیش تحت عنوان “الخلیج الفارسی” یا “Persian Gulf” در اسناد تاریخی و نقشه‌های جهانی ثبت شده است.»
دکتر عبدی افزود: در سال‌های اخیر، برخی کشورها و جریان‌ها تلاش کرده‌اند تا این نام تاریخی را تغییر داده و از واژه «خلیج عربی» استفاده کنند؛ تلاشی که تنها یک اختلاف در نام‌گذاری نیست بلکه پیامدهای سیاسی، حقوقی و فرهنگی متعددی در پی دارد.
رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی حقوق بین‌الملل در ادامه گفت: بر اساس گزارش‌های رسمی، سازمان ملل متحد در اسناد خود به طور مکرر از عنوان «خلیج فارس» استفاده کرده و تأکید کرده است که کاربرد نام‌های دیگر، مغایر با اصول و حقوق بین‌الملل است. دادگاه‌های بین‌المللی و رویه‌های حقوقی نیز همواره حفظ نام‌های تاریخی را مورد تأکید قرار داده‌اند و تاکنون هیچ نهاد حقوقی معتبر، تغییر نام خلیج فارس را به رسمیت نشناخته است.
دکتر عبدی اظهار داشت: طبق ماده ۷۶ منشور سازمان ملل متحد و سایر معاهدات بین‌المللی، تغییر یک‌جانبه نام مناطق جغرافیایی بدون پذیرش تاریخی و حقوقی، فاقد وجاهت قانونی است. اسناد تاریخی از یونان باستان، همچون نوشته‌های هرودوت و استرابون، و آثار جغرافیدانان اسلامی نظیر ابوریحان بیرونی و ابن خلدون، به صراحت از این آبراه با عنوان «بحر فارس» یاد کرده‌اند.
وی تاکید کرد: در حقوق بین‌الملل اصلی با عنوان «ثبات نام‌های جغرافیایی» (Stability of Geographical Names) وجود دارد که بر لزوم حفظ نام‌های تاریخی تأکید دارد. تغییر مکرر یا یک‌جانبه این نام‌ها می‌تواند منجر به اختلال در روابط بین‌المللی شود. گروه متخصصان سازمان ملل متحد در نام‌های جغرافیایی (UNGEGN) نیز استانداردهایی برای حفظ نام‌های تثبیت‌شده ارائه کرده است.
رئیس اداره امور بین‌الملل مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه گفت: سند منتشرشده توسط ایران نیز یادآور می‌شود که در سال ۱۹۹۴، سازمان ملل متحد بر لزوم استفاده از نام «Persian Gulf» در اسناد رسمی تأکید کرده است. این اسناد بر اهمیت حفظ هویت فرهنگی و تاریخی ملت‌ها و مقابله با هرگونه تحریف اسامی جغرافیایی تأکید دارند.
دکتر مرتضی عبدی اظهار داشت: تحریف نام خلیج فارس در دهه‌های اخیر عمدتاً به دلیل انگیزه‌های سیاسی و جلب حمایت برخی کشورهای عربی صورت گرفته است، اما این اقدامات از منظر حقوق بین‌الملل فاقد اعتبار است و هرگونه تغییر نام خلیج فارس، برخلاف اصول بنیادین معاهدات بین‌المللی و میراث تاریخی بشریت تلقی می‌شود.
دکتر عبدی در پایان گفت: در نهایت، خلیج فارس نه تنها بخشی از تاریخ ایران، بلکه بخشی از هویت و فرهنگ جهانی است که باید از آن محافظت شود.
مرجان محمدتقی/ اقتصاد و فناوری